© WWW.CILTUZMANI.COM Copyright © 2007
[ciltuzmani.com]. All rights reserved
Uzmanından en tarafsız kaynak.
Tırnak Hastalıkları
Tırnak, parmaklarımızın uç kısımlarında dış yüzde
yer alan ve cisimlerin tutulmasını kolaylaştıran,
parmak uçlarına destek sağlayan bir epidermis
ekidir. Tırnak dikdörtgen şeklindedir ve dışarı doğru
konvekstir. Sert ve yarı saydam yapıdadır. 0.5-
0.7mm kalınlığında 100-150 korneosit katmanından
oluşmuştur. Tırnak, tırnak yatağı üzerinde uzar.
Tırnak üzerindeki yarım ay seklinde olan açık renkli
alana “lunula” denilir. Sağlıklı bir kişide tırnaklar
haftada 0.9 mm uzar. Her elin ve her parmağın
uzama hızları farklıdır. Psoriasis gibi hastalıklarda
hızlı, liken planus gibi hastalıklarda yavaş uzar.
Tırnak hastalıkları çok çeşitlidir, bazı önemli önemli
ve sık rastlanan bozukluklar anlatılmıştır.
Çomak Parmak (Clubbing)
Tırnak eğiminde artma, tırnağın uç kısmındaki
yumuşak dokuda büyüme, fibrovasküler yapının
gelişimine bağlı kolayca oynatılabilen yumuşak
tırnak yatağı ve hastaların %60ında bölgesel
morarma şikâyeti.
Tırnak konveksliğindeki artış, tek başına tanının
konmasını sağlayabilir.
Hipertrofik pulmoner osteoartropati clubbing'in
akciğer tümörleri ve bronşektazili hastalarda görülen
bir varyantıdır.
Clubbing ile birlikte görülebilen değişiklikler.
i.
Ayaklarda ve ellerde akromegalik değişiklikler.
ii.
Büyük eklemlerde özellikle bacaklarda görülen
bozukluklar,
iii.
Çift taraflı proliferatif periostite(kemik zarı
iltihabı) bağlı radyolojik değişiklikler.
iv.
Periferal sinir kas bozuklukları, örneğin,
bölgesel morluklar ve duyu bozuklukları
Bilinmeyen bazı nedenler dışında Clubbing Akciğer
hastalıklarına, sarkoidoz, sindirim sistemi
hastalıkları, karaciğer hastalıkları tiroid hastalıkları,
kan hastalıkları, beslenme yetersizliği, büyük damar
hastalıklarına bağlı Clubbing görülebilir.
Kaşık Tırnak (Koilonychia)
Tırnak konkav şekliyle bir kaşığı andırır. Tırnağın
incelmesine neden olan sebepler mevcuttur.
Çocukların ayak parmaklarında görülebilir genellikle
yaşla düzelir. İleri yaşlarda görülen formu geri
dönüşümsüzdür. Sistemik nedenlerden çok lokal
nedenler daha sıktır. Erken çocukluk döneminde
normal olarak görülebilir.
Doğumsal: Trikotiodistrofi, ektodermal displazi,
tırnak-patella sendromu, akromegali, koroner
bozukluklar.
Metabolik: Demir eksikliği anemisi,
emokromatozis, porfiria, dializ veya böbrek
transplantasyonu, tiroid hastalıkları, polistemi vera,
beslenme yetersizliği,
Dermatolojik: Liken planus, skleroderma, alopesi
areata, sedef hastalığı, Darier’hastalığı, Raynaud'
hastalığında
Mesleki olarak: Yağlarla temas edenlerde, ev
kadınlarında, baca temizleyicilerde görülebilir.
Enfeksiyonlara bağlı: Onikomikozis (tırnak
mantarı)
Splinter kanamalar
Tırnak yatağında, kıymık
batmış gibi 2-3mm lik
uzunlamasına kanama
çizgileridir. Tek bir
parmaktaysa ya da çok silik ise
tipik bir bulgu değildir. En sık
bakteriyel endokarditte (kalp
zarı iltihabı) görülür, Raynould hastalığında,
Antifosfolipit sendromunda, Kollajen ve damarsal
hastalıklarda hipertansiyonlu hastalarda, romatizmal
eklem iltihabında ve mitral kapak darlığı olan
hastalarla beraber hemodializ hastalarında ve sedef
hastalığında, tırnak mantarında, skorbütte,
egzamada, pemfigusda da görülebilir. Genelde uç
kısımda görülür ama bir tırnak yatağı tümörü olan
onikomatriksoma'da tırnağın dip kısmında hemoraji
görülür.
Kerpeten (Pincer) Tırnak
Tırnağın konveksitesi iyice artmıştır tırnak kendi
içinde döner rulo halini alır, sıklıkla tırnak kenarları
daralmış tırnak yatağına batar. Beta-bloker ilaçlar,
sedef hastalığı, dar ayakkabı, kemik tümörleri
subungual eksositoz, osteoartrit, mantar
enfeksiyonu, yumuşak doku tümörleri dışında
özellikle bütün parmaklarda birden görülen genetik
nedenler olabilir. Tekrarlayan enfeksiyonlara neden
olması, ayakkabı vurması ve ağrı en önemli
şikayetlerdir. Tedavide tırnağın yumuşamasını
sağlayan üre içeren maddeler verilebilir. Tedrici
olarak düzelten bazı yaylı aparatlar kullanabilir.
Tırnak tamamen çıkmayacak şekilde koterize
edilerek çekilebilir. Bazen tırnak yatağı cerrahi olarak
düzeltilerek tırnağın düzgün çıkması sağlanabilir.
Raket Tırnak (Brachyonychia)
El başparmağının en uç kemiği
( distal falanks) normale göre
daha geniş ve kısadır.Bu
nedenle tırnak yatağı da çok
kısadır. Genellikle bir hastalıkla
ilgili değildir. Kadınlarda daha
sık görülen kalıtsal bir
durumdur.
Tırnakta yatay çizgiler (Beau)
Tırnaktaki bu yatay oluklar
tırnağın büyümesindeki bir
aksamayı temsil eder.
Derinliği ve genişliği durum
hakkında ipuçları verir.
Operasyonlar, stres, alerjik
hastalıklar, ilaçlar, kızıl,
kızamık, tifüs gibi enfeksiyonlar ve bazen de
pellegra, SLE, püstüler psoriasis gibi hastalıklar ve
travma bu çizgilerin sebebi olabilir.
Habit Tik Deformitesi ve Onikofaji-
Onikotillomani
Tırnak yeme ( onikofaji) tırnak koparma
(onikotillomani) Psikolojik strese bağlı sık görülür.
Tırnak çevresi siğil çok sık görülür. Psikiyatrik yardım
gerekebilir.
Habit tik deformitesi tırnak yatağında tekrarlayan
travmalar sonucu çamaşırcı tahtası denen çok
sayıda yatay oluk ve çizginin oluşmasına bağlıdır.
Tırnakla oynamak, ısırmak tırnağı veya tırnak
debindeki deriyi koparmak sonucu bu tür bozukluk
oluşabilir.
Trakionişi
Tırnak yüzeyi pürüzlü ve ince pullanma vardır. Eğer
tüm 20 parmak tutulmuşsa “Yirmi tırnak distrofisi”
adını alır. Atopik dermatit, alopesi areata, psoriasis
ve liken planus en sık sebepleridir. Bu hastalıklar için
tanısal değeri pek yoktur. Bazen hiçbir neden
bulunamaz. Harici kortikosteroidli kremler
kullanılmaktadır ancak tedavi sonuçları pek başarılı
değildir.
Onikogrifozis (Onychogryphosis)
Tırnağın dış kısımlar, tırnak yatağında döner ve
kalınlaşır, kabalaşır, sertleşir.Bu nedenle pençe tırnak
adını alır. Boynuz veya gaga şeklinde olabilir. En sık
olarak ayak baş parmağında ortaya çıkan bu
problem. Yaşlılarda çok sık görülür. Hasta genellikle
kabul etmese de genellikle hastanın tırnağını
kesememesi önemli bir faktördür. Dolaşım
bozukluğu halluks valgus gibi anatomik bozukluğu
olanlarda, keratinizasyon bozukluğu olanlarda daha
sık görülür. Kronik travmalara bağlı ve tamamen
idyopatik olabilir. Tırnağın sökülmesi ve matriksin
yok edilmesi önerilmektedir.
Onikolizis (Onycholysis)
Tırnağın tırnak yatağından ayrılmasıdır. Mantar, tiroid
hastalıkları, kontakt dermatit, sedef gibi hastalıklara,
ilaçlara bağlı olanlar gibi idyopatik olanları da vardır.
Ancak en önemli neden özellikle uzun tırnakların sık
travmaya maruz kalmasıdır. Ev kadınları gibi çok sık
suyla uğraşanlarda tırnak altındaki deri masere
olarak tırnağın ayrılmasına neden olur. Böylece
tırnak ucunda yarım ay denen görüntü oluşur.
Onikoreksis (Onychorrhexis) veya
Onychoschisis
Tırnaklar kolay kırılır
katmanlarda kolayca
ayrılma görülür,
hipotiroidi, vitamin
eksiklikleri, aşırı suya
maruz kalma, tırnak
parlatıcıları sabun,
deterjan ve travmaya bağlı olarak da görülebilir.
Bazen demir eksikliği belirtisi olabilir. Vitamin
eksikliği ve beslenme bozukluklarında da görülebilir.
Sarı Tırnak Sendromu
Tırnakların uzaması çok yavaşlar, kalınlaşır, sarı -
yeşile döner. Lunula kaybolur. Uçlarda onikoliz
başlar. Parmak ucunda ve topuklarda lenf ödem
görülür (alfa 1 antitripsin eksikliği). Kronik Bronşit,
bronşektazi sinuzitis birlikteliği olabilir. Penisilamin
tedavilerinde ve AIDS hastalığında da sarı tırnak
olabilir.
Tırnak Patella Sendromu
Kalıtsal genetik bir hastalıktır. En sık işaret parmağı
ve başparmak tutulur. Tırnaklarda şekil bozukluğu,
palmoplanter aşırı terleme, patellanın küçük olması
veya hiç olmaması, radius başı yokluğu veya radius
çıkığı, bazen tırnak kaybı, lunula’nin üçgen şeklini
alması, kronik glomerulonefrit, iris pigmentasyon
bozukluğu saptanabilir.
Tırnak Batması
Eğer ayak tırnaklarınızı özellikle de başparmağınızı
çok kısa keserseniz tırnak batması için zemin
hazırlamış olursunuz. Tırnağın üst kenarını kavisli
değil, düz olarak bırakacak şekilde kesmeliyiz. Birçok
insan gibi ayak tırnağını keserken köşelerini de
alarak ayak parmağının kavsine uydurmaya çalışıyor
olabilirsiniz. Ancak bu teknik tırnağın derinin içine
doğru gelişmesine neden olabilir. Tırnak yan
kısımları aşağıya doğru kıvrılarak cildinize doğru
girer. Tırnak batmasının bir diğer nedeni de çok
küçük ayakkabı giyilmesidir.
Belirtiler
Tırnak ilk kez battığında, şişmiş sert ve hassas
olabilir. Daha sonra, kızarır ve enfekte olur ve çok
ağrılıdır. Problem çoğunlukla başparmaktadır. Ama
hepsinde görülebilir. Tırnak batması, cildin tırnak
üzerine büyümesi veya tırnağın cilt içine büyümesi
ile gelişebilir. Tırnak köşelerindeki kızarıklık ağrı ve
şişme enfeksiyona neden olabilir. Bu bölgede bazen
bir miktar irin de görülebilir.
Birçok nedeni olabilir. Bazıları doğuştandır. Tırnak
parmak için çok büyük olabilir. Parmağı bir yere
çarpma, parmak ucunda yürüme gibi travmalar
tırnak batmasına neden olabilir. Ancak en sık
görülen neden dar ayakkabı ve yanlış tırnak
kesimidir.
Cerrahi Olmayan Yöntemlerle Tedavi
Batık tırnağı görür görmez tedaviye başlanır.
Enfeksiyon gelişmeden erken tanınırsa ,evde
yapılacak bazı uygulamalarla ilerlemesi
engellenebilir.
Günde 3-4 kez sıcak su ile ıslatın.
Onun dışındaki zamanlarda ayağı kuru tutun.
Rahat ve ayağa yeterince yer bırakan
ayakkabılar giyin.
Durum düzelene
kadar sandalet
giyilebilir.
Ağrılar için
antiinflamatuar
alınabilir.
2-3 günde
düzelmez veya
kötüleşirse
doktorunuza başvurun.
Tırnağın batan köşelerini kibarca kaldırabilir ve
buraya pamuk veya diş ipi sıkıştırabilirsiniz. Ancak
bunları her gün değiştirin.
Doğuştan bir problem olmadığı sürece ayağın
travmalardan korumak, uygun ayakkabı ve çorap
giymek gereklidir. Tırnak temiz ve keskin bir
makasla düz kesilmeli köşesi sivriltilmemeli veya
yuvarlatılmamalıdır. Tırnak, ayak parmağı
köşesinden kısa kesilmemelidir. Ayak her zaman
temiz ve kuru tutulmalıdır.
Tırnak
batmalarında
dışarıdan tel
uygulanabilir.
Benzer şekilde cam
elyafından üretilmiş
veya içerisinde tel
içeren özel bantlar
uygulanabilir. Tel ve
özel bantların
nüksleri
engellemediği ancak hastanın şikâyetlerini azaltması
konusunda faydalı olduğu saptanmıştır. Ancak bu
uygulamalardan önce doktor muayenesi mutlaka
yapılmalıdır.
Cerrahi Tedavi
Eğer aşırı kızarıklık, şişme, ağrı ve akıntı varsa, ayak
tırnağı enfekte olmuştur ve doktor tarafından tedavi
edilmelidir. Antibiyotik almanız gerekebilir veya
tırnağın bir kısmı veya tamamının çıkarılması
gerekebilir. Doktor tırnağın bir kısmını çıkarırken
bazen tırnak yatağı, yumuşak doku ve tırnağın
büyüme merkezinin bir kısmını da çıkarabilir.
Tırnağın tamamen çıkarılması genellikle pek
önerilmez. Çünkü yeni çıkan tırnağın deforme
olmasına neden olabilir. Yeni tırnak 3-4 ay içinde
çıkar.
Tırnak Tümörleri
Bunlar dışında tırnakta çok sayıda farklı tümör
görülebilir. Bunların ayırıcı tanısı çok zor olabilir.
Genellikle biopsi alınması gerekmektedir. Tırnak
tümörü, tırnak plağının altında bulunan bir
lezyondur. Tırnak yatağına veya matrisine bağlanır.
Tırnak yatağındaki tümörlerin çoğu iyi huyludur,
ancak bazıları kötü huylu olabilir. Bunların cerrahi
olarak çıkarılması gerekir. Benign ve malign tümörler
hem tırnağı etkiler hem de şekil bozukluğuna neden
olur.
Aşağıda en sık görülen bazı tırnak tümörleri
yazılmıştır.
Miksoid kistler
Pyojenik Granuloma
Glomus Tümörü
Onikositik Matrikoma
Bowen Hastalığı ve Squamoz Hücreli
Karsinoma
Malign Melanoma
Dermatoloji &
Estetik
Dermatoloji