Tırnak Hastalıkları

Tırnak, parmaklarımızın uç kısımlarında dış yüzde yer alan ve cisimlerin tutulmasını kolaylaştıran, parmak uçlarına destek sağlayan bir epidermis ekidir. Tırnak dikdörtgen şeklindedir ve dışarı doğru konvekstir. Sert ve yarı saydam yapıdadır. 0.5- 0.7mm kalınlığında 100-150 korneosit katmanından oluşmuştur. Tırnak, tırnak yatağı üzerinde uzar. Tırnak üzerindeki yarım ay seklinde olan açık renkli alana “lunula” denilir. Sağlıklı bir kişide tırnaklar haftada 0.9 mm uzar. Her elin ve her parmağın uzama hızları farklıdır. Psoriasis gibi hastalıklarda hızlı, liken planus gibi hastalıklarda yavaş uzar. Tırnak hastalıkları çok çeşitlidir, bazı önemli önemli ve sık rastlanan bozukluklar anlatılmıştır.

Çomak Parmak (Clubbing)

Tırnak eğiminde artma, tırnağın uç kısmındaki yumuşak dokuda büyüme, fibrovasküler yapının gelişimine bağlı kolayca oynatılabilen yumuşak tırnak yatağı ve hastaların %60ında bölgesel morarma şikâyeti. Tırnak konveksliğindeki artış, tek başına tanının konmasını sağlayabilir. Hipertrofik pulmoner osteoartropati clubbing'in akciğer tümörleri ve bronşektazili hastalarda görülen bir varyantıdır. Clubbing ile birlikte görülebilen değişiklikler. i. Ayaklarda ve ellerde akromegalik değişiklikler. ii. Büyük eklemlerde özellikle bacaklarda görülen bozukluklar, iii. Çift taraflı proliferatif periostite(kemik zarı iltihabı) bağlı radyolojik değişiklikler. iv. Periferal sinir kas bozuklukları, örneğin, bölgesel morluklar ve duyu bozuklukları Bilinmeyen bazı nedenler dışında Clubbing Akciğer hastalıklarına, sarkoidoz, sindirim sistemi hastalıkları, karaciğer hastalıkları tiroid hastalıkları, kan hastalıkları, beslenme yetersizliği, büyük damar hastalıklarına bağlı Clubbing görülebilir.

Kaşık Tırnak (Koilonychia)

Tırnak konkav şekliyle bir kaşığı andırır. Tırnağın incelmesine neden olan sebepler mevcuttur. Çocukların ayak parmaklarında görülebilir genellikle yaşla düzelir. İleri yaşlarda görülen formu geri dönüşümsüzdür. Sistemik nedenlerden çok lokal nedenler daha sıktır. Erken çocukluk döneminde normal olarak görülebilir. Doğumsal: Trikotiodistrofi, ektodermal displazi, tırnak-patella sendromu, akromegali, koroner bozukluklar. Metabolik: Demir eksikliği anemisi, emokromatozis, porfiria, dializ veya böbrek transplantasyonu, tiroid hastalıkları, polistemi vera, beslenme yetersizliği, Dermatolojik: Liken planus, skleroderma, alopesi areata, sedef hastalığı, Darier’hastalığı, Raynaud' hastalığında Mesleki olarak: Yağlarla temas edenlerde, ev kadınlarında, baca temizleyicilerde görülebilir. Enfeksiyonlara bağlı: Onikomikozis (tırnak mantarı)

Splinter kanamalar

Tırnak yatağında, kıymık batmış gibi 2-3mm lik uzunlamasına kanama çizgileridir. Tek bir parmaktaysa ya da çok silik ise tipik bir bulgu değildir. En sık bakteriyel endokarditte (kalp zarı iltihabı) görülür, Raynould hastalığında, Antifosfolipit sendromunda, Kollajen ve damarsal hastalıklarda hipertansiyonlu hastalarda, romatizmal eklem iltihabında ve mitral kapak darlığı olan hastalarla beraber hemodializ hastalarında ve sedef hastalığında, tırnak mantarında, skorbütte, egzamada, pemfigusda da görülebilir. Genelde uç kısımda görülür ama bir tırnak yatağı tümörü olan onikomatriksoma'da tırnağın dip kısmında hemoraji görülür.

Kerpeten (Pincer) Tırnak

Tırnağın konveksitesi iyice artmıştır tırnak kendi içinde döner rulo halini alır, sıklıkla tırnak kenarları daralmış tırnak yatağına batar. Beta-bloker ilaçlar, sedef hastalığı, dar ayakkabı, kemik tümörleri subungual eksositoz, osteoartrit, mantar enfeksiyonu, yumuşak doku tümörleri dışında özellikle bütün parmaklarda birden görülen genetik nedenler olabilir. Tekrarlayan enfeksiyonlara neden olması, ayakkabı vurması ve ağrı en önemli şikayetlerdir. Tedavide tırnağın yumuşamasını sağlayan üre içeren maddeler verilebilir. Tedrici olarak düzelten bazı yaylı aparatlar kullanabilir. Tırnak tamamen çıkmayacak şekilde koterize edilerek çekilebilir. Bazen tırnak yatağı cerrahi olarak düzeltilerek tırnağın düzgün çıkması sağlanabilir.

Raket Tırnak (Brachyonychia)

El başparmağının en uç kemiği ( distal falanks) normale göre daha geniş ve kısadır.Bu nedenle tırnak yatağı da çok kısadır. Genellikle bir hastalıkla ilgili değildir. Kadınlarda daha sık görülen kalıtsal bir durumdur.

Tırnakta yatay çizgiler (Beau)

Tırnaktaki bu yatay oluklar tırnağın büyümesindeki bir aksamayı temsil eder. Derinliği ve genişliği durum hakkında ipuçları verir. Operasyonlar, stres, alerjik hastalıklar, ilaçlar, kızıl, kızamık, tifüs gibi enfeksiyonlar ve bazen de pellegra, SLE, püstüler psoriasis gibi hastalıklar ve travma bu çizgilerin sebebi olabilir.

Habit Tik Deformitesi ve Onikofaji-

Onikotillomani

Tırnak yeme ( onikofaji) tırnak koparma (onikotillomani) Psikolojik strese bağlı sık görülür. Tırnak çevresi siğil çok sık görülür. Psikiyatrik yardım gerekebilir. Habit tik deformitesi tırnak yatağında tekrarlayan travmalar sonucu çamaşırcı tahtası denen çok sayıda yatay oluk ve çizginin oluşmasına bağlıdır. Tırnakla oynamak, ısırmak tırnağı veya tırnak debindeki deriyi koparmak sonucu bu tür bozukluk oluşabilir.

Trakionişi

Tırnak yüzeyi pürüzlü ve ince pullanma vardır. Eğer tüm 20 parmak tutulmuşsa “Yirmi tırnak distrofisi” adını alır. Atopik dermatit, alopesi areata, psoriasis ve liken planus en sık sebepleridir. Bu hastalıklar için tanısal değeri pek yoktur. Bazen hiçbir neden bulunamaz. Harici kortikosteroidli kremler kullanılmaktadır ancak tedavi sonuçları pek başarılı değildir.

Onikogrifozis (Onychogryphosis)

Tırnağın dış kısımlar, tırnak yatağında döner ve kalınlaşır, kabalaşır, sertleşir.Bu nedenle pençe tırnak adını alır. Boynuz veya gaga şeklinde olabilir. En sık olarak ayak baş parmağında ortaya çıkan bu problem. Yaşlılarda çok sık görülür. Hasta genellikle kabul etmese de genellikle hastanın tırnağını kesememesi önemli bir faktördür. Dolaşım bozukluğu halluks valgus gibi anatomik bozukluğu olanlarda, keratinizasyon bozukluğu olanlarda daha sık görülür. Kronik travmalara bağlı ve tamamen idyopatik olabilir. Tırnağın sökülmesi ve matriksin yok edilmesi önerilmektedir.

Onikolizis (Onycholysis)

Tırnağın tırnak yatağından ayrılmasıdır. Mantar, tiroid hastalıkları, kontakt dermatit, sedef gibi hastalıklara, ilaçlara bağlı olanlar gibi idyopatik olanları da vardır. Ancak en önemli neden özellikle uzun tırnakların sık travmaya maruz kalmasıdır. Ev kadınları gibi çok sık suyla uğraşanlarda tırnak altındaki deri masere olarak tırnağın ayrılmasına neden olur. Böylece tırnak ucunda yarım ay denen görüntü oluşur.

Onikoreksis (Onychorrhexis) veya

Onychoschisis

Tırnaklar kolay kırılır katmanlarda kolayca ayrılma görülür, hipotiroidi, vitamin eksiklikleri, aşırı suya maruz kalma, tırnak parlatıcıları sabun, deterjan ve travmaya bağlı olarak da görülebilir. Bazen demir eksikliği belirtisi olabilir. Vitamin eksikliği ve beslenme bozukluklarında da görülebilir.

Sarı Tırnak Sendromu

Tırnakların uzaması çok yavaşlar, kalınlaşır, sarı - yeşile döner. Lunula kaybolur. Uçlarda onikoliz başlar. Parmak ucunda ve topuklarda lenf ödem görülür (alfa 1 antitripsin eksikliği). Kronik Bronşit, bronşektazi sinuzitis birlikteliği olabilir. Penisilamin tedavilerinde ve AIDS hastalığında da sarı tırnak olabilir.

Tırnak Patella Sendromu

Kalıtsal genetik bir hastalıktır. En sık işaret parmağı ve başparmak tutulur. Tırnaklarda şekil bozukluğu, palmoplanter aşırı terleme, patellanın küçük olması veya hiç olmaması, radius başı yokluğu veya radius çıkığı, bazen tırnak kaybı, lunula’nin üçgen şeklini alması, kronik glomerulonefrit, iris pigmentasyon bozukluğu saptanabilir.

Tırnak Batması

Eğer ayak tırnaklarınızı özellikle de başparmağınızı çok kısa keserseniz tırnak batması için zemin hazırlamış olursunuz. Tırnağın üst kenarını kavisli değil, düz olarak bırakacak şekilde kesmeliyiz. Birçok insan gibi ayak tırnağını keserken köşelerini de alarak ayak parmağının kavsine uydurmaya çalışıyor olabilirsiniz. Ancak bu teknik tırnağın derinin içine doğru gelişmesine neden olabilir. Tırnak yan kısımları aşağıya doğru kıvrılarak cildinize doğru girer. Tırnak batmasının bir diğer nedeni de çok küçük ayakkabı giyilmesidir.

Belirtiler

Tırnak ilk kez battığında, şişmiş sert ve hassas olabilir. Daha sonra, kızarır ve enfekte olur ve çok ağrılıdır. Problem çoğunlukla başparmaktadır. Ama hepsinde görülebilir. Tırnak batması, cildin tırnak üzerine büyümesi veya tırnağın cilt içine büyümesi ile gelişebilir. Tırnak köşelerindeki kızarıklık ağrı ve şişme enfeksiyona neden olabilir. Bu bölgede bazen bir miktar irin de görülebilir. Birçok nedeni olabilir. Bazıları doğuştandır. Tırnak parmak için çok büyük olabilir. Parmağı bir yere çarpma, parmak ucunda yürüme gibi travmalar tırnak batmasına neden olabilir. Ancak en sık görülen neden dar ayakkabı ve yanlış tırnak kesimidir.

Cerrahi Olmayan Yöntemlerle Tedavi

Batık tırnağı görür görmez tedaviye başlanır. Enfeksiyon gelişmeden erken tanınırsa ,evde yapılacak bazı uygulamalarla ilerlemesi engellenebilir. Günde 3-4 kez sıcak su ile ıslatın. Onun dışındaki zamanlarda ayağı kuru tutun. Rahat ve ayağa yeterince yer bırakan ayakkabılar giyin. Durum düzelene kadar sandalet giyilebilir. Ağrılar için antiinflamatuar alınabilir. 2-3 günde düzelmez veya kötüleşirse doktorunuza başvurun. Tırnağın batan köşelerini kibarca kaldırabilir ve buraya pamuk veya diş ipi sıkıştırabilirsiniz. Ancak bunları her gün değiştirin. Doğuştan bir problem olmadığı sürece ayağın travmalardan korumak, uygun ayakkabı ve çorap giymek gereklidir. Tırnak temiz ve keskin bir makasla düz kesilmeli köşesi sivriltilmemeli veya yuvarlatılmamalıdır. Tırnak, ayak parmağı köşesinden kısa kesilmemelidir. Ayak her zaman temiz ve kuru tutulmalıdır. Tırnak batmalarında dışarıdan tel uygulanabilir. Benzer şekilde cam elyafından üretilmiş veya içerisinde tel içeren özel bantlar uygulanabilir. Tel ve özel bantların nüksleri engellemediği ancak hastanın şikâyetlerini azaltması konusunda faydalı olduğu saptanmıştır. Ancak bu uygulamalardan önce doktor muayenesi mutlaka yapılmalıdır.

Cerrahi Tedavi

Eğer aşırı kızarıklık, şişme, ağrı ve akıntı varsa, ayak tırnağı enfekte olmuştur ve doktor tarafından tedavi edilmelidir. Antibiyotik almanız gerekebilir veya tırnağın bir kısmı veya tamamının çıkarılması gerekebilir. Doktor tırnağın bir kısmını çıkarırken bazen tırnak yatağı, yumuşak doku ve tırnağın büyüme merkezinin bir kısmını da çıkarabilir. Tırnağın tamamen çıkarılması genellikle pek önerilmez. Çünkü yeni çıkan tırnağın deforme olmasına neden olabilir. Yeni tırnak 3-4 ay içinde çıkar.

Tırnak Tümörleri

Bunlar dışında tırnakta çok sayıda farklı tümör görülebilir. Bunların ayırıcı tanısı çok zor olabilir. Genellikle biopsi alınması gerekmektedir. Tırnak tümörü, tırnak plağının altında bulunan bir lezyondur. Tırnak yatağına veya matrisine bağlanır. Tırnak yatağındaki tümörlerin çoğu iyi huyludur, ancak bazıları kötü huylu olabilir. Bunların cerrahi olarak çıkarılması gerekir. Benign ve malign tümörler hem tırnağı etkiler hem de şekil bozukluğuna neden olur. Aşağıda en sık görülen bazı tırnak tümörleri yazılmıştır. Miksoid kistler Pyojenik Granuloma Glomus Tümörü Onikositik Matrikoma Bowen Hastalığı ve Squamoz Hücreli Karsinoma Malign Melanoma