Gebelikte Cilt

Hastalıkları

Gebelik süresince kan hormon seviyesi değişiklikleri ve fizyolojik bazı değişikliler oluşur. Bunlarla birlikte ya da bunların bir sonucu olarak bazı deri değişikliklerine de rastlanmaktadır. Melasma ve stria gravidarum gibi değişiklikler normal karşılanır. Ancak vücut savunma sistemi ile ilgili olduğu düşünülen başka cilt problemleri de ortaya çıkmaktadır. Hamilelik döneminde önceden var olan bazı cilt hastalıklarında düzelme görülebileceği gibi bazen daha da kötüleşmesine neden olabilir.

Gebelikteki Normal Deri

Değişiklikleri

Hemen her gebelikte hormon değişikliklerine (MSH) bağlı ciltte koyulaşma görülür. Meme başında, genital koltuk altı ve kalçanın iç kısmındaki bölgelerde koyulaşma daha belirgindir. Gebelik maskesi olarak bilinen “melazma” veya kloazma ise gebeliğin ikinci yarısında görülür. Güneş ışınları, yüzde görülen bu lekelenmeyi daha da arttırır. Karnın ortasında oluşan kahverengi çizgi “ Linear nigra” , doğum sonrası kloazma gibi muhtemelen bir süre sonra kaybolacaktır. • Gebelikte benlerin ve çillerin renklerinde koyulaşma görülebilir. Kolların ve meme altında et beni oluşabilir. • Gebelikte saç miktarında artış görülür. Ancak doğum sonrası birkaç ay sonra telogen effluvium veya androjenetik alopesi tipinde saç dökülmesi artar. Hirsutizm (diğer kıllarda artış) görülebilir. • Tırnaklarda kırılma ve batma şikâyetleri ayak şişlikleri birlikte artar. Tırnak altı kalınlaşması, onikolizis, yatay çizgilenme kolay kırılma görülür • Stria distansea (gebelik çatlakları) gebeliliğin son aylarında görülür, böbrek üstü bezi aktivitesindeki artışa bağlanmaktadır önce rengi pembe kırmızı iken doğum sonrası beyazlaşır. En çok karın bölgesi göğüs ve uylukta görülür. • Gebelikte artmış ekrin ter bezi (normal ter bezi) fonksiyonuna karşın , apokrin ter bezi (koltuk altı, kasık) fonksiyonu azalmıştır. • Gebelikte görülen damar değişiklikleri, yüksek östrojen hormonuna bağlanabilir. Örümcek şeklinde (spider anjiom) ufak damar bozuklukları, ve avuç içi kızarıklığı, %70 görülür ve doğum sonrası birkaç ay içerisinde yok olur. Hemanjiomlar, pyojenik granuloma veya glomus tümörü ortaya çıkabilir. Kan miktarının artması ve uterusun baskısı, dolaşımı yavaşlatır genişlemiş toplardamarlara bağlı varis oluşur veya eski varislerde artış görülebilir . Hemoroid gelişebilir. • Gebelikte, kan yapımı artar yüzün daha kırmızı ve canlı görünmesine neden olur. Cilt yağ oranında artışa bağlı yüz daha parlak hale gelir. Apokrin ter bezi salgısında azalmaya karşın genel olarak terleme artar, yüzde kol ve bacaklarda şişlik, iz bırakmayan ödem, dişetlerinde büyüme ve kızarıklık görülebilir.

Gebeliğin Deri Hastalıkları

Üzerine Etkileri

Hücresel savunma sistemi bozulmasına bağlı: Kandida, lepra, herpes simpleks, kondiloma gibi hastalıklar, gebelikte daha sık görülmekte veya şiddetleri artmaktadır. Yüksek östrojen seviyesine bağlı olarak “akrodermatitis enteropatika”, porfirya kutanea tarda gibi hastalıklar şiddetlenebilir. Pemfigus tipleri de gebelikte şiddetlenebilir veya ilk kez ortaya çıkabilir. Malign melanom gebelikte hızla kötüleşir, Akne vulgaris, atopik dermatit gebelikte düzelme gösterirler. Psoriasis, SLE gibi hastalıklar, düzelme ya da kötüleşme gösterebilirler.

Gebelikte Düzelme Görülebilen

Cilt Hastalıkları

1. Akne 2. Atopik dermatit 3. Fox-Fordyce hastalığı 4. Hidradenitis suppurativa 5. Psoriasis 6. Romatoid artrit 7. Sarkoidozis

Gebelikte Kötüleşebilen Cilt

Hastalıkları

1. Enfeksiyonlar: Candida vajinitis, kondiloma akuminata, herpes simpleks, lepra, pitrosporum follikulit, trikomonas, Varisella Zoster V 2. Savunma sistemi hastalıkları: Dermatomyozitis, polimyozitis, lupus eritematosus, pemfigus vulgaris, sistemik sklerozis 3. Metabolik hastalıklar: Akrodermatitis enteropatika, porfiria kutanea tarda 4. Bağ dokusu hastalıkları: Ehlers-Danlos sendromu, pseudoksantoma elastikum 5. Diğerleri: AIDS, kutaneous T-hücreli lenfoma, eritrokeratoderma variabilis, herediter hemorajik telanjektazi, nörofibromatozis

Gebeliğin İntrahepatik

Kolestazı

Gebeliğin intrahepatik kolestazı (karaciğer içi safra tıkanıklığı) 7-9 aylarda görülür, fakat ilk aylarda da başlayan olgulara görülmüştür. Hafif şiddette karaciğer içi safra salgısı bozukluğu sonucu ortaya çıkar. Sarılıkla birlikte veya tek başına yaygın kaşıntı, ciltte bir lezyonunun olmaması, safra tıkanıklığını gösteren kan bulguları ve şikâyetlerin doğum sonrası gerilemesi tipiktir. Sonraki gebeliklerde %50 oranlarında tekrarlayabilir. Kaşıntının ardından 4 hafta sonra sarılık ortaya çıkar. Bulantı kusma olabilir. GIK de kaşıntı kan bilirubininde yükselme (gebeliğin kolestatik sarılığı) veya normal billuribin seviyesi ile görülebilir (prurigo gravidarum) Bu tanı konurken hepatit hastalığı veya karaciğere toksik ilaç kullanımı olup olmadığı araştırılır. Hafif vakalarda nemlendiriciler ve Kaşıntı için ilaçlar kullanılabilir. Ciddi vakalarda kolestiramin ve ursodeoksikolik asit gibi iyon değiştirici reçineler veya ultraviyole B (UVB) tedavisi önerilebilir. Hasta K vitamini eksiklikleri kan protrombin zamanı yönünden takip edilir. Çocuğun hayati riski bulunması nedeni ile gebeliğin kaşıntılı dermatozlarında hastanın rutin olarak kolestaz yönünden değerlendirilmesi önerilmektedir.

Herpes gestasyones:

Gebeliğin pemfigusu olarak bilinen, şiddetli kaşıntılı ve farklı lezyonlarla karakterli bir hastalıktır. Hastalığın karın bölgesinde ani başlayan kızarık ve kabarık bazen minik su toplamaları şeklinde olabilen ( ürtikeryal, papuloveziküler ) lezyonları çok kaşıntılıdır. Lezyonlar diğer vücut bölgelerinde de görülebilir. Çok değişik görünümde (polimorfik) lezyonlar olabilir. İleri dönemde minik veya daha büyük su toplamaları şeklinde görülen lezyonlar (vezikül ve bül) artar. Kaşıntı nedeni oluşan izler bu lezyonlara eşlik eder. Yüksek ateş ve halsizlik görülebilir. İleri aylarda şiddeti azalabilen hastalık doğmadan hemen önce ve doğum sonrası sıklıkla alevlenir. Doğum sonrası haftalar içersinde azalarak kaybolur. Bazen diğer otoimmun hastalıklara eşlik edebilir. Mens dönemlerinde ya da doğum kontrol ilaçlarına bağlı tekrarlama gösterebilir. Düşük doğum ağırlığı ya da bebek ölümleri görülebilir. Tedavide, ana ilaç, harici steroidler ya da büllöz dönemde sistemik steroidlerdir. Antihistaminikler çoğu olguda yeterli olabilir.

Polimorf Gebelik Erüpsiyonu

(Gebeliğin Kaşıntılı Ürtikeryal Papül ve Plakları) Gebeliğin toksemik raşı, Gebeliğin toksemik eritemi gibi isimleri de olan bu hastalık sıklıkla gebeliğin son aylarında ortaya çıkan, çok kaşıntılı, bir hastalıktır. İlk gebelikte görülür, doğum kontrol hapı kullanımı ile ya da sonraki gebelikte tekrarlamaz. Göbek bölgesinde stria distensalar (çatlaklar) üzerinde ufak kızarık kabarıklıklarla başlar. Bu kabarıklıklar birbirleriyle birleşerek, göbek çevresinde geniş, lezyonlar oluşturur, kalça ve bacak bölgesine de yayılır. Annenin aşırı kilo alması ya da ikiz gebeliğe bağlı karın bölgesindeki aşırı gerginliğe bağlı olduğu ileri sürülmekle birlikte konu tartışmalıdır. Ortalama 6 hafta sürer. Doğum sonrası birkaç haftada kendiliğinden iyileşir. Hastalık anne ve bebek için risk oluşturmaz ancak kaşıntı dayanılmaz olabilir. Kaşıntı için mentol doksepin gibi kaşıntı gidericiler haricen verilebilir. Tedavide, hafif vakalarda harici, şiddetli vakalarda sistemik steroidler ve antihistaminikler kullanılır.

Impetigo herpetiformis:

Jeneralize püstüler psoriasisin gebelik formu olduğu düşünülmektedir. Gebeliğin son döneminde vücut katlantı bölgelerinde kızarık plak tarzı lezyonlarla simetrik olarak başlar. Daha sonra diğer bölgelere de yayılır. Kaşıntının olmadığı bu lezyonlar üzerinde daha sonra birbirleri ile birleşme eğiliminde olan püstüller ortaya çıkar. Ateş, titreme, halsizlik, bulantı, kusma, ishal ile genel durum bozuk olabilir. Düşük tehlikesi artmıştır. Kan kalsiyum ve fosfat düzeyi düşük olabilir. Paratiroit hastalığı olan kadınlarda bu tablo görülebilir. Lezyonlar çoğunlukla doğumla birlikte geriler ancak sonraki gebeliklerde tekrarlayabilir.

Pruritus gravidarum

Çok şiddetli kaşıntıya neden olan ve cilt lezyonlarının olmadığı bir hastalıktır. Nedeni tam anlaşılamamış karışık bir tablodur. Safra akımında bozukluğa (kolestaz) bağlı olabileceği düşünülür. Hastalık alerjik dermatitlerlerle de ilişkili bulunmuştur. Lezyonlar kol ve bacakların dış yüzlerinde ve nadiren karın bölgesinde kızarık kabarıklıklardan oluşur. Yer yer kabuklanmalar ve kaşıntı izleri bulunabilir. Tüm gebelik süresince görülebilir, nadiren gebelik sonrası aylarca da devam edebilir. Genellikle kaşıntı ve kolestaz doğumdan sonra düzelir. Sonraki gebeliklerde tekrarlayabilir. Tedavide çoğu olguda, harici steroidler ve sistemik antihistaminikler kullanılır. Anne ve bebeğin sağlığına etkisi yoktur

Gebelerde Herpes

Herpes bulaşıcı bir hastalıktır etkeni olan herpes simplex virusun iki şekli vardır. Herpes simplex virus tip 1 (HSV- 1) ve herpes simplex virus tip 2 (HSV-2). Tip 1 ağız ve burun çevresinde uçuklara sebep olur nadiren genital bölgeyi de tutabilir. Tip 2 ağrılı genital lezyonlara neden olur. Önce minik su toplamaları şeklindedir sonra patlar ve ağrıya neden olur. Her ikisi de başka bir insana direkt temas ile bulaşır. Antiviral ilaçlar hastalığın hızını keser ve iyileşmesini kolaylaştırır. Bazen geç gebelikte ortaya çıkmasını önlemek için kullanılır. Eğer genital herpesi varsa, bebek muhtemelen doğum sırasında enfekte olacaktır. Bu annenin ilk enfeksiyonu ise risk daha da fazla olacaktır. Çünkü anne kanında çocuğu bir miktar koruyacak olan antikorlar da gelişmemiş olacaktır. Çocuğun hayatını tehdit eden bu durumdan korumak çok önemlidir. Bu enfeksiyon gözlere iç organlara ve beyne zarar verecektir. Sezeryan riski azlatarak yaşam kurtarıcı olabilir. Doğum sonrası uçuğu olan bir kişinin direkt teması ile de bebek enfekte olabilir. Uçuğu olan kişiler çocuğu öpmemeli dokunmadan önce de ellerini yıkamalıdır. Uçuğu varsa anne bebeği yüzünüzden uzak tutmalıdır.

Cinsel Yolla bulaşan Diğer

Hastalıklar

Genellikle pek çok kadın böyle bir hastalığı olduğunu problemler çıkmadan anlamaz. En sık neden Clamidya enfeksiyonudur. 25 yaş altında sıktır. Kadında tedavi edilmezse pelvik inflamatuar hastalık (PID) denen infertiilteye nedeni olan bir tabloya dönüşebilir. Göz enfeksiyonları körlüğe neden olabilir. Düşük ve erken doğuma neden olabilir. Doğum esnasında bebeğe geçebilir. Çocukta pnomoni ve körlüğe giden göz enfeksiyonlarına neden olabilir. Bir diğer çok bulaşıcı hastalık Gonoredir. Semptomları çok belirgin değildir.Vaginal akıntı olabilir. 15-19 yaş arası kadınlarda sıktır.Tedavi edilmezse bu da pelvik inflamatuar hastalığa dönüşebilir.Düşük ve erken doğuma neden olabilir.Yeni doğan bebekte ciddi göz enfeksiyonu yapabilir. Bu nedenle tüm yeni doğanlar göz damlası uygulanır. Tedavi edilmezse nörolojik, kardiyovasküler problemler ve ölüme neden olan sifiliz, anneden çoçuğa kolaylıkla geçebilir.Düşüklere ve erken doğumlara neden olabilir. Annede en belirgin bulgusu genital ağrısız yaralardır. Çocuğa geçerse ve tedavi edilmezse gözlerde, kulaklarda, karaciğerde, kemik iliğinde, kemiklerde ,deri ve kalpte problemlere neden olur. Gebe kadın tedavi edilmiş olsa da bebeğin de tedavi edilmesi gerekir.

Gebeliğe Bağlı Diğer Cilt Hastalıkları

Tartışmalı olmakla birlikte gebelikle ilişkisi olduğu düşünülen “Gebeliğin otoimmun progesteron dermatiti,” progesterona karşı gelişen aşırı duyarlılığa bağlıdır ve deri testi ile kolayca tanısı konabilir. Diğer bir hastalık “Gebeliğin liner IgM dermatozu” gebelik son dönemde görülen çok kaşıntılı bir hastalıktır. Kollarda, bacaklarda ve gövdede kırmızı kabarıklıklar görülür. Şikâyetler doğum sonrası geriler.

Gebeliğe Özgü Cilt Hastalıkları

1. Gebelik intrahepatik kolestazı 2. Pemphigoid gestationis / herpes gestationis 3. İmpetigo herpetiformis 4. Gebeliğin Kaşıntılı ürtikeryel papul ve plakları (PUPPP)/Polimorfik gebelik döküntüsü (PEP) 5. Pruritus Gravidarum (Gebelik kaşıntısı) kaşıntılı folikülitisle beraber olabilir.